SCENARIUSZ: MUR Opracowała Gosia Świderek na podstawie pomysłu Bogny Stawickiej Cel zajęć: uwrażliwienie dzieci na los zwierząt, rozwijanie myślenia przyczynowo-skutkowego, motywacja do podejmowania decyzji prozwierzęcych. Cele operacyjne: Środki: wielkie arkusze papieru sklejone w całość wielkości najmniej 1 x 1,5 przy grupie 20 osobowej, kredki. Czas trwania: jedna lub dwie godziny lekcyjne – w zależności od wieku i aktywności grupy Miejsce zajęć: sala lekcyjna Grupa wiekowa: dla każdej grupy wiekowej (od I klasy szkoły podstawowej) Przebieg zajęć: Przed zajęciami należy skleić arkusze papieru tak, aby tworzyły jedną wielką powierzchnię do rysowania. Papier można położyć na podłodze albo na zestawionych ławkach, tak aby co najmniej kilka osób miało równocześnie do niego dostęp. Prowadzący na środku papieru rysuje okrąg o średnicy ok. 20 cm oraz duży okrąg wokół małego, tak, żeby powierzchnia wewnątrz i na zewnątrz dużego okręgu była porównywalna. Należy naszykować kredki (ewentualnie flamastry), najlepiej w kilku łatwo dostępnych pojemnikach. Ze względów praktycznych polecamy wykorzystywać “publiczne” kredki, a nie by każde dziecko korzystało ze swoich. Informujemy uczniów, że dzisiejsze zajęcia dotyczyć będą zwierząt zarówno dzikich, jak i domowych czy hodowlanych, dużych i małych, ssaków, ryb, owadów itd. Do tego czasu na pewno uczniowie zainteresują się arkuszem z okręgami (czy jest to jajko, czy boisko?). Praca nad rysunkiem podzielona jest na trzy etapy. Najpierw wszyscy zaznaczają swoją obecność poprzez podpis, inicjały, symbol umieszczony w najmniejszym okręgu. Zwracamy uwagę na to by znalazło się miejsce dla wszystkich obecnych. Ustalamy zasady rysowania: Teraz praca może przebiegać na dwa sposoby – prosimy wybrać ten, który bardziej odpowiada sytuacji. Wersja pierwsza. Prosimy uczniów aby w części najbardziej zewnętrznej narysowali piękny, doskonały świat zwierząt, gdzie wszystkie zwierzęta są szczęśliwe, zdrowe, zadowolone (duży okrąg pozostaje na razie pusty). Każda zgłaszająca się osoba, po przedstawieniu swojego pomysłu podchodzi do papieru i rysuje, a po zakończeniu wraca na miejsce. Jednocześnie może rysować kilka osób. W tej części znaleźć się powinny zarówno zwierzęta wszelkich gatunków, mogą być całe rodziny, ich pożywienie, miejsce gdzie mogłyby żyć (lasy, góry, morza), słońce, deszcz, trawa, kwiaty, drzewa z dziuplami, a także wartości takie jak miłość, wolność przedstawione symbolami. Młodzież rysuje tak długo, aż cała powierzchnia nie zostanie zamalowana. W odpowiednim momencie kończymy pracę, zachwycamy się tym wspaniałym światem – rajem dla zwierząt. Następnie przechodzimy do wypełniana dużego okręgu. Tutaj prosimy o narysowanie wszystkiego co powoduje, ze zwierzęta są nieszczęśliwe, cierpią, chorują, umierają. Zasady zgłaszania i rysowania nie zmieniają się. W tej części pojawią się takie rzeczy jak: wycinanie lasów, zanieczyszczone powietrze, fabryki, samochody, hałas, brudna woda, trucizny (np. na szczury), doświadczenia na zwierzętach, cyrk, masowe hodowle, wypadki na drogach, myśliwi, nieodpowiedzialni opiekunowie, futra ze zwierząt, biżuteria z kości słoniowej, klęski żywiołowe, wycieki ropy, ogrody zoologiczne, pożary, rzeźnie, sklepy zoologiczne, miasta zajmujące przestrzeń życiową. Na tym możemy zakończyć i przejść do omówienia lub narysować połączenia między elementami w okręgach. Najpierw czarnymi kredkami za pomocą linii łączymy negatywne zachowania i rzeczy ze zwierzętami i elementami środowiska na które wpływają, np. samochód łączymy z różnymi zwierzętami, które słyszą hałas samochodów, mogą zostać potrącone, mają mniej przestrzeni życiowej ze względu na budowę dróg, drzewami i innymi roślinami, które żyją w zanieczyszczonym środowisku itd. Staramy się znaleźć jak najwięcej powiązań. Następnie czerwonymi kredkami każde dziecko rysuje linie łączące swoje imię, inicjały czy symbol z małego okręgu z negatywnymi działaniami z dużego okręgu, np. Jasiek jeździ samochodem, korzysta z wyrobów fabryk, a więc ma również wpływ na zanieczyszczenie wody i powietrza, nosi skórzane buty, był w cyrku i zoo, hałasował w lesie itp. Kiedy rysunek jest już skończony, zbieramy kredki. W zależności od warunków albo praca zostać na podłodze a wszyscy siadają wokół, albo wieszamy ją na ścianie tak, by była ona dobrze widoczna dla każdego. Omówienie pracy zaczynamy od wprowadzenia. Rysunek symbolizuje świat, w centrum tego świata jesteśmy my – ludzie. Na zewnątrz jest wspaniały, piękny i szczęśliwy świat zwierząt. Tak świat wyglądał przez wieki, dopóki ludzie nie rozwinęli cywilizacji przemysłowej i nie zaczęli intensywnie dominować nad przyrodą. W pewnym momencie jednak pojawił się człowiek i zaczęły powstawać różne rzeczy, które powodują, że środowisko niszczeje a zwierzęta cierpią. Ludzie wytworzyli symboliczny mur oddzielający ludzi od tego pięknego, szczęśliwego świata zwierząt. Pytamy uczniów kto jest odpowiedzialny za powstanie tego muru? Źli ludzie, właściciele fabryk, myśliwi, a może każdy z nas kto używa produktów z fabryk, korzysta z środków chemicznych np. proszku do prania, marnuje papier z drzew, ma kosmetyki testowane na zwierzętach, je mięso, korzysta z prądu, był w cyrku. Część z narysowanych rzeczy jest niezbędna do życia we współczesnym świecie i nie poradzilibyśmy sobie bez nich (fabryki, komunikacja). Jednak część można by wyeliminować bardzo szybko bez szkody dla ogółu ludzi. Prosimy uczniów aby wymienili takie właśnie zachowania czy rzeczy, które mogłyby zniknąć, lub które można by zastąpić innymi bardziej przyjaznymi zwierzętom (np. cyrk, myślistwo, testowanie kosmetyków na zwierzętach, hodowanie egzotycznych zwierząt, wyroby ze zwierząt futra, torebki, paski, obuwie, biżuteria. Wersja druga. Analogicznie do wersji pierwszej w małym okręgu młodzież podpisuje się, jednak piękny doskonały świat zwierząt rysujemy w dużym okręgu, a negatywne działania na zewnątrz. Po zakończeniu rysowania chwilę podziwiamy “zwierzęcy raj”. Zabieramy kolorowe kredki, zostawiamy tylko czarne kredki lub markery i prosimy uczniów by narysowali linie łączące ich podpisy (z małego okręgu) z negatywnymi rzeczami czy działaniami (z części zewnętrznej) na które mają wpływ – podobnie jak w wersji pierwszej. Zaobserwować będziemy mogli niechęć uczniów do przekreślania liniami pięknych rysunków zwierząt z części środkowej. Warto omówić to spostrzeżenie po zakończeniu rysowania. Prosimy uczniów o refleksję nt. tego jak łatwo człowiek niszczy otaczające go środowisko i przyczynia się do cierpienia zwierząt i dlaczego tak trudno – choćby symbolicznie, za pomocą czarnych linii – zniszczyć ten piękny świat. Czy świadomość tego jak zwyczajnymi, codziennymi zachowaniami mamy wpływ na życie zwierząt pozwoli nam zachowywać się w sposób bardziej przyjazny zwierzętom? Na zakończenie zajęć prosimy aby każdy zastanowił się, jakie mógłby zrobić postanowienie na całe życie, by poprawić los zwierząt. Zwracamy uwagę na to by były to postanowienia realne do dotrzymania i zależne od uczniów. Prosimy chętne osoby by podzieliły się swoimi postanowieniami. Mogą pojawić się takie jak: nigdy już nie pójdę do cyrku z tresurą zwierząt, będę oszczędzał papier, będę sprawdzać czy kosmetyk był testowany na zwierzętach, ograniczę jedzenie mięsa – np. nie będę jadł mięsa we wtorki, będę oszczędzał prąd – zawsze będę pamiętać o wyłączaniu urządzeń z których nie korzystam. |
|